FORMY OPODATKOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW

cynka

I. Wstęp

Opodatkowanie podatkiem dochodowym osób fizycznych regulują dwie ustawy: ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) oraz ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930 ze zm.). O tytule prawa co do możliwości wyboru najkorzystniejszej formy opodatkowania, decyduje charakter działalności, jaką zamierza się prowadzić. Podatek dochodowy można płacić w formie karty podatkowej, ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (w przypadku, kiedy obowiązujące przepisy uprawniają do skorzystania z tych form płacenia) lub na tzw. zasadach ogólnych. Dodatkowo istnieje podatek od dochodów osób prawnych obciążające dochody uzyskiwane przez osoby prawne.

II. Informacje dotyczące podatku dochodowego od osób fizycznych

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), zwana dalej „ustawą”, reguluje opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów uzyskanych przez osoby fizyczne.
Poza zakresem tej ustawy pozostają przychody:
- z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej,
- z gospodarki leśnej w rozumieniu ustawy o lasach oraz ustawy o przeznaczeniu gruntów
rolnych do zalesienia,
- podlegające przepisom o podatku od spadków i darowizn,
- wynikające z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy,
- z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia
małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po
ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Podmiot opodatkowania
Podatek dochodowy jest podatkiem osobistym, co oznacza, że podatnikiem jest każda osoba fizyczna osiągająca dochód. Zasada ta ma również zastosowanie do małżonków, chyba że wystąpią oni z wnioskiem o łączne opodatkowanie ich dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 2 i 3 ustawy. Łączne opodatkowanie dochodów małżonków jest także możliwe po śmierci jednego z nich zgodnie z postanowieniami art. 6a ustawy. Co do zasady małżonkowie nie mogą się wspólnie opodatkować, gdy chociażby do jednego z nich mają zastosowanie przepisy ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne lub przepisy art. 30c ustawy
(19% podatek płacony przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą). Jednakże, jeżeli jeden z małżonków (małżonkowie) od przychodów z tytułu umów najmu i innych umów o podobnym charakterze opłaca ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i jednocześnie nie korzysta (nie korzystają) z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 30c ustawy albo w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne – może opodatkować się wspólnie z małżonkiem.

Na osobach fizycznych mających miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ciąży tzw. nieograniczony obowiązek podatkowy. Oznacza to, że osoby te płacą podatek dochodowy według zasad określonych w Polsce od całości osiąganych dochodów bez względu na to, czy źródła przychodów położone są w kraju, czy też za granicą.
Od tej ogólnej zasady przepisy ustawy przewidują kilka wyjątków. Z opodatkowania podatkiem dochodowym w Polsce wyłączone są dochody uzyskiwane za granicą w przypadku, gdy umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, tak stanowi.
Podatku dochodowego nie pobiera się również od dochodów uzyskanych za granicą przez osoby fizyczne, które nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania. Jeżeli jednak osoby te uzyskują dochody z pracy wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie stosunku służbowego lub stosunku pracy - bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia, oraz inne dochody osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - to od tych dochodów płacą podatek w Polsce. Powyższa zasada wyraża tzw. ograniczony obowiązek podatkowy. Również ta zasada może być jednak korygowana przez postanowienia umów w sprawie unikania podwójnego
opodatkowania.

Przedmiot opodatkowania
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy oraz z wyjątkiem dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest suma dochodów ze wszystkich źródeł przychodów (tzw. zasada kumulacji dochodów). Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekroczą sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Źródła przychodów
Źródłami przychodów są:
1) stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo
w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją
rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta,
2) działalność wykonywana osobiście,
3) pozarolnicza działalność gospodarcza,
4) działy specjalne produkcji rolnej,
5) nieruchomości lub ich części,
6) najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze,
w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz
gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie
działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych
z działalnością gospodarczą,
7) kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych
innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c),
Cool

odpłatne zbycie (z zastrzeżeniem sytuacji określonych w art. 10 ust. 2 ustawy):
a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,
d) innych rzeczy,
- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końcamiesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany,
9) inne źródła.

Przychody
Przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Od tej generalnej zasady ustawa przewiduje kilka wyjątków. Dotyczą one pojęcia przychodów z następujących źródeł przychodów:
- z pozarolniczej działalności gospodarczej,
- z działów specjalnych produkcji rolnej,
- z nieruchomości udostępnionych bezpłatnie do używania innym osobom,
- z kapitałów pieniężnych, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9 ustawy,
- z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których
mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy,
- nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł
nieujawnionych.

Sposoby ustalania podatku
Ustawa przewiduje następujące sposoby ustalania podatku:
- według obowiązującej w 2006 r. skali podatkowej:

Podstawa obliczania podatku w złotych Podatek wynosi
ponad do
37.024 19% minus kwota zmniejszająca podatek 530 zł 08 gr
37.024 74.048 6.504 zł 48 gr + 30% nadwyżki ponad 37.024 zł
74.048 17.611 zł 68 gr + 40% nadwyżki ponad 74.048 ł
* zgodna z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 lutego 2005 r. sygn. akt K 48/04 (Dz. U. Nr 30, poz.262).

- 19% podatek od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej (wybór tego sposobu ustalania podatku następuje poprzez pisemne oświadczenie złożone przez podatnika; dochodów opodatkowanych w ten sposób nie łączy się z dochodami z innych źródeł) – art. 30c ustawy,
- ryczałty; przy czym należy zauważyć, iż dochodów (przychodów), od których zgodnie z przepisami art. 28, 29, 30 i 30a ustawy pobiera się podatek w formie ryczałtu nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł,
- 19% podatek od dochodów z kapitałów pieniężnych, przykładowo z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych (dochodów opodatkowanych w ten sposób nie łączy się z dochodami z innych źródeł) – art. 30 ustawy.

Pobór podatku
Kwestię tę reguluje rozdział 7 ustawy. W świetle przepisów ustawy podatek dochodowy od osób fizycznych może być:
- potrącany w trakcie roku podatkowego przez płatnika w formie zaliczek (np. od dochodów ze stosunku pracy) lub podatku zryczałtowanego (np. od przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych),
- uiszczany w trakcie roku podatkowego bezpośrednio przez podatnika w formie zaliczek (np. od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej podatnicy są obowiązani za okres od stycznia do listopada uiszczać zaliczki w terminie do dnia 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni poprzez dokonywanie wpłat na rachunek urzędu skarbowego właściwego wg miejsca zamieszkania podatnika. Zaliczkę za grudzień, w wysokości należnej za listopad, uiszcza się w terminie do dnia 20 grudnia. W terminach płatności zaliczek za miesiące od stycznia do listopada podatnicy są obowiązani składać deklaracje PIT-5. Podatnicy mogą wybrać uproszczoną formę wpłacania zaliczek, bez obowiązku składania deklaracji miesięcznych, na zasadach określonych w art. 44 ust. 6b-6i ustawy.),
- uiszczany przez podatnika przy rozliczeniu rocznym (np. od alimentów, z wyjątkiem alimentów na rzecz dzieci).

Zeznania podatkowe
Ustawa przewiduje (art. 45), iż po zakończeniu roku podatkowego - w terminie do dnia 30 kwietnia roku następnego (zgodnie z art. 12 Ordynacji podatkowej, jeżeli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy) - podatnicy podatku dochodowego są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym.
Podatnicy składają następujące zeznania:
- PIT-36 – składają podatnicy, którzy uzyskali przychody (dochody) opodatkowane na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej i nie wypełniają zeznania PIT-37, gdyż osiągnięte przez nich dochody (poniesione straty) nie mieszczą się w zakresie tego zeznania. Formularz ten przede wszystkim składają podatnicy, którzy prowadzili pozarolniczą działalność gospodarczą opodatkowaną według skali podatkowej, a także uzyskali dochody z zagranicy,
- PIT-36L – składają podatnicy, którzy prowadzili pozarolniczą działalność gospodarczą opodatkowaną 19% podatkiem na zasadach określonych w art. 30c ustawy. Formularz ten jest przeznaczony wyłącznie dla podatników rozliczających się indywidualnie,
- PIT-37 – składają podatnicy, którzy uzyskali przychody, opodatkowane na ogólnych zasadach według skali podatkowej, wyłącznie ze źródeł położonych na terytorium RP, za pośrednictwem płatników, i nie prowadzili pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej oraz działów specjalnych produkcji rolnej. Obowiązek złożenia zeznania nie dotyczy podatników, którym rocznego obliczenia podatku dokonał płatnik,
- PIT-38 – składają podatnicy, którzy uzyskali przychody opodatkowane 19% podatkiem na zasadach określonych w art. 30b ustawy.

Podatnicy, na których ciąży obowiązek złożenia zeznania, są obowiązani w terminie określonym dla złożenia zeznania podatkowego wpłacić należny podatek lub różnicę pomiędzy podatkiem należnym od dochodu wynikającego z zeznania a sumą należnych za dany rok zaliczek, w tym również sumą zaliczek pobranych przez płatników.
Podatek dochodowy wynikający z zeznania jest podatkiem należnym za dany rok, chyba że naczelnik urzędu skarbowego wyda decyzję, w której określi inną wysokość podatku. W razie niezłożenia zeznania o wysokości osiągniętego dochodu, naczelnik urzędu skarbowego wyda decyzję określającą wysokość zobowiązania w podatku dochodowym.
Podatnicy, podlegający w Polsce ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, jeżeli osiągają dochody ze źródeł przychodów położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez pośrednictwa płatników lub za pośrednictwem płatników nieobowiązanych do dokonania rocznego obliczenia podatku, jeżeli zamierzają opuścić terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przed upływem terminu przewidzianego dla złożenia zeznania podatkowego, są obowiązani złożyć zeznanie za rok podatkowy urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych przed opuszczeniem terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

III. Informacje dotyczące podatku dochodowego od osób prawnych

Podatek dochodowy od osób prawnych (ang. CIT - Corporate Income Tax - podatek od dochodów spółek (przedsiębiorstw)) - jest to rodzaj podatku bezpośredniego obciążającego dochody uzyskiwane przez osoby prawne. Po raz pierwszy w Polsce został on wprowadzony ustawą z dnia 31 stycznia 1989 r. Nowa ustawa dotycząca tego podatku została uchwalona 15 lutego 1992 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54 poz. 654 ), akt ten obowiązuje do dnia dzisiejszego. Oprócz tej ustawy istnieje jeszcze szereg rozporządzeń normujących tą kwestię wydanych przez Ministra Finansów.

Zakres podmiotowy podatku dochodowego od osób prawnych
Podatnikami tego podatku mogą być wszelkie osoby prawne, niezależnie od faktu w jaki sposób osobowość tą się nabywa. Podmiotami tego podatku mogą też być jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek niemających osobowości prawnej (np. spółek cywilnych, jawnych, partnerskich, komandytowych, komandytowo-akcyjnych).
Specjalną kategorią podatników tego podatku są tzw. podatkowe grupy kapitałowe - związki co najmniej 2 spółek prawa handlowego posiadających osobowość prawną, które są połączone ze sobą interesami kapitałowymi. Ponadto grupa kapitałowa aby być podatnikiem musi spełnić następujące warunki:
a) grupę taką mogą tworzyć jedynie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, jeżeli przeciętny kapitał zakładowy (akcyjny) przypadający na każdą z tych spółek jest nie niższy niż 1 mln zł; spółka dominująca (tzw. spółka matka) posiada bezpośredni 95% udział w kapitale zakładowym (akcyjnym); spółki zależne (tzw. spółki córki) nie posiadają udziałów w kapitale zakładowym (akcyjnym) innych spółek tworzących grupę; w spółkach tworzących grupę kapitałową nie występują zaległości we wpłatach podatków stanowiących dochód budżetu państwa;
b) wymagane jest także zawarcie przez spółkę dominującą i spółki zależne umowy o utworzeniu podatkowej grupy kapitałowej w formie aktu notarialnego na okres co najmniej 3 lat podatkowych i jej zarejestrowanie w urzędzie skarbowym;
c) spółki tworzące grupę kapitałową nie mogą korzystać ze zwolnień od podatku dochodowego i VAT na podstawie odrębnych przepisów oraz nie mogą stosować praktyk przerzucania dochodu na innych podatników podatku dochodowego nie wchodzących w skład podatkowej grupy kapitałowej;

Podmiotami zwolnionymi z tego podatku są:
- Skarb Państwa,
- Narodowy Bank Polski,
- jednostki budżetowe, fundusze celowe utworzone na podstawie odrębnych ustaw,
- przedsiębiorstwa międzynarodowe i inne jednostki gospodarcze utworzone przez organ administracji państwowej wspólnie z innymi państwami,
- gminy w zakresie dochodów własnych,
- Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Agencja Rynku Rolnego,
- Zakład Ubezpieczeń Społecznych, fundusze emerytalne i inwestycyjne.

Przy ustalaniu istnienia obowiązku podatkowego i jego zakresu duże znaczenie ma stwierdzenie czy podatnik lub zarząd mają swoją siedzibę na terytorium RP. Podatnicy mający siedzibę lub zarząd na terytorium RP podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania (jest to tzw. nieograniczony obowiązek podatkowy). Jeżeli podatnik nie ma siedziby lub zarządu na terytorium RP wówczas będzie on podlegał obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów osiągniętych w RP (tzw. ograniczony obowiązek podatkowy).

Zakres przedmiotowy podatku od osób prawnych
Przedmiotem opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich ten dochód został osiągnięty. Czasami przedmiotem opodatkowania może być przychód Sytuacja taka będzie miała miejsce przy niektórych rodzajów przychodów osiąganych na terytorium RP przez podatników mających swe siedziby za granicą (np. przychody z tytułu praw autorskich czy dywidend) oraz podmiotów krajowych (np. w wypadku przychodów z tytułu dywidend i innych udziałów w zyskach osób prawnych). Dochód została w ustawie zdefiniowany jako nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym.
Przychodem są natomiast wszystkie otrzymane przez podatnika pieniądze, wartości pieniężne (w tym również różnice kursowe walut), wartość otrzymywanych nieodpłatnie świadczeń, wartość przychodów w naturze, wartość umorzonych zobowiązań, wartość zwróconych wierzytelności. Za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej uważa się przychody należne, a nie osiągnięte. Ustawodawca polski wyłączył z opodatkowania przychody z: działalności rolniczej, z wyjątkiem dochodów z działów specjalnych produkcji rolnej; z gospodarki leśnej oraz z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.
Aby obliczyć dochód podlegający opodatkowaniu od przychodów należy odliczyć koszty ich uzyskania. Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych przez ustawę. Koszty uzyskania przychodów budzą liczne wątpliwości i sądy administracyjne były niejednokrotnie zmuszone do zabierania głosu w tej kwestii. Ustalono że: przy ustaleniu kosztów uzyskania przychodu, każdy wydatek - poza wyraźnie wskazanymi w ustawie - wymaga indywidualnej oceny pod kątem bezpośredniego związku z tymi przychodami i racjonalności działania dla osiągnięcia tego przychodu. Do kosztów uzyskania przychodu zalicza się także poniesione przez spółkę wydatki na cele produkcyjne, których produkcja nie została zakończona wyprodukowaniem wyrobu fiskalnego z uwagi na brak zbytu.
Gdy osoba prawna ze swej działalności poniesie stratę, ma możliwość pokrycia jej z dochodu uzyskanego w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty.
W ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych przewidziano także zwolnienia przedmiotowe z opodatkowania, tak więc nie podlega opodatkowaniu:
a) działalność organizacji pracodawców i partii politycznych - w części przeznaczonej na cele statutowe, z wyłączeniem działalności gospodarczej;
b) dochód z tytułu prowadzenia szkół - w części przeznaczonej na cele szkoły;
c) dochody narodowych funduszy inwestycyjnych;
d) dochody sportowych spółek akcyjnych w części przeznaczonej na ich działalność sportową;
e) dochody osób prawnych, których celem statutowym jest działalność w sferze pożytku publicznego;
f) dochody kościelnych osób prawnych;
g) dochody ze sprzedaży nieruchomości wchodzących w skład gospodarstw rolnych.

Podstawa opodatkowania
Podstawę opodatkowania stanowi osiągnięty przez osobę prawną dochód (przychód minus koszty uzyskania) w danym roku podatkowym, z możliwością dokonania pewnych odliczeń (m.in. z tytułu: darowizn na rzecz organizacji pożytku publicznego łącznie do wysokości nieprzekraczającej 10%; w bankach w wysokości 20% kwoty umorzonych kredytów (pożyczek) w związku z realizacją programu restrukturyzacji; darowizn na cele kultu religijnego łącznie do wysokości nieprzekraczającej 10% dochodu).

Stawki podatkowe
Stawka podatku od osób prawnych wynosi obecnie 19%. Ustawa przewiduje też 50% stawkę sankcyjną w przypadku zaniżenia przez podmioty powiązane wysokości zobowiązania podatkowego. Rozliczenie podatku następuje po zakończeniu roku podatkowego. Podatnicy składają wtedy wstępnego zeznanie podatkowe o wysokości osiągniętego dochodu (straty) do końca trzeciego miesiąca roku następnego i w tym terminie wpłacić podatek należny albo różnicę pomiędzy podatkiem należnym a sumą wpłaconych zaliczek. Zeznania o ostatecznej wysokości dochodu podatnicy są obowiązani złożyć w terminie 10 dni od daty zatwierdzenia rocznego sprawozdania, nie później jednak niż przed upływem dziewięciu miesięcy od zakończenia roku podatkowego. Podatnicy z reguły obowiązani są również do dołączenia do zeznania rocznego bilansu i rachunku wyników wraz z opinią i raportem audytora oraz odpis uchwały walnego zgromadzenia.

IV. Formy opodatkowania

1. Podatkowa księga przychodów i rozchodów

Najbardziej popularną i jednocześnie prostą formą ewidencji jest podatkowa księga przychodów i rozchodów, którą zakłada się na dzień rozpoczęcia działalności. Ponadto w terminie 20 dni od dnia założenia księgi należy pisemnie o tym zawiadomić urząd skarbowy. Kontynuujący działalność nie muszą składać ponownego zawiadomienia, chyba, że poprzednio rozliczali się ryczałtowo. Księga powinna się znajdować na stałe w miejscu prowadzenia działalności. Jej prowadzenie można zlecić lub prowadzić ją samemu (ręcznie lub komputerowo).

Zalety:
Możliwość odliczania faktycznie poniesionych kosztów Przy wysokich kosztach - możliwość uzyskania korzyści fiskalnych w porównaniu z formami ryczałtowymi acji
Wady:
Prowadzenie księgowości wymaga orientacji w przepisach
Konieczność comiesięcznego składania deklar

2. Pełna księgowość

Najbardziej zaawansowana i sformalizowana forma ewidencji księgowej. Jeśli prowadząc działalność osiąga się w roku podatkowym przychód z działalności przekraczający 800.000 EURO, to od następnego roku można prowadzić księgi rachunkowe, zgodnie z ustawą o rachunkowości. Ustawa o rachunkowości nakłada na podmiot zobowiązany do prowadzenia księgowości według jej zasad wiele obowiązków i ograniczeń. Istnieje konieczność dokładnego ewidencjonowania wszystkich operacji gospodarczych, należności i zobowiązań, prowadzenia szczegółowych ewidencji dotyczących poszczególnych obszarów działalności firmy. Prowadzenie ksiąg handlowych nie jest zadaniem łatwym, dlatego wymaga zatrudnienia specjalisty lub zlecenia księgowości do uprawnionego biura rachunkowego.

Zalety:
Zapisy na kontach księgowych są dobrym źródłem informacji dla zarządu -przydatne do prowadzenia analizy finansowej i podejmowania decyzji
Wady:
Sformalizowana forma prowadzenia księgowości wiąże się z ponoszeniem dość wysokich kosztów obsługi księgowej

Rachunkowość firmy obejmuje:
1. przyjęte zasady (politykę) rachunkowości,
2. prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym,
3. okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów,
4. wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego,
5. sporządzanie sprawozdań finansowych,
6. gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej ustawą,
7. poddanie badaniu i ogłoszenie sprawozdań finansowych w przypadkach przewidzianych ustawą.

3. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Podstawę opodatkowania stanowi przychód bez pomniejszania o koszty jego uzyskania.

Podatnicy korzystający z tej formy opodatkowania obowiązani są do prowadzenia ewidencji przychodów odrębnie za każdy rok podatkowy

Zalety:
Prosta księgowość
Brak konieczności comiesięcznego składania deklaracji
Przy niskich kosztach - możliwość uzyskania korzyści fiskalnych w porównaniu z zasadami ogólnymi
Wady:
Brak możliwości zrzeczenia się ryczałtu w trakcie roku podatkowego
Nie odlicza się kosztów uzyskania przychodu
Bywa nieopłacalne, gdy zysk jest bardzo mały (wysokie koszty), podatek płaci się bowiem od przychodu bez pomniejszania o koszty jego uzyskania

Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, w tym również, gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych oraz w formie spółki jawnej osób fizycznych.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych w 2006 r. mogą opłacać podatnicy, którzy w 2005 r. uzyskali przychody z działalności gospodarczej w wysokości nieprzekraczającej 250.000 euro (979.150 zł).

Stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych wynoszą:
- 20 % przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów, a także przychodów z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze od nadwyżki ponad kwotę stanowiącą równowartość 4.000 euro (15.666,40 zł w 2006 r.),
- 17 % przychodów ze świadczenia niektórych usług niematerialnych m.in. wynajmu samochodów osobowych, hoteli, pośrednictwa w handlu hurtowym,
- 8,5 % od przychodów m.in. z działalności usługowej, w tym od przychodów z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5 %; od przychodów z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze do kwoty stanowiącej równowartość 4.000 euro (15.666,40 zł w 2006 r.),
- 5,5 % od przychodów z działalności wytwórczej i budowlanej,
- 3,0 % od przychodów m.in. z działalności usługowej w zakresie handlu oraz z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości powyżej 1,5 % alkoholu.
Podstawę opodatkowania stanowi przychód bez pomniejszania o koszty jego uzyskania.
Podatnicy korzystający z tej formy opodatkowania obowiązani są do prowadzenia ewidencji przychodów odrębnie za każdy rok podatkowy, do prowadzenia ewidencji wyposażenia, a także wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

W zakresie rozliczeń oraz obowiązków sprawozdawczych podatnicy obowiązani są:
- w ciągu roku podatkowego co miesiąc obliczać kwotę podatku i dokonywać jej wpłaty na rachunek urzędu skarbowego właściwego wg miejsca zamieszkania podatnika w terminie do 20 dnia następnego miesiąca, a za miesiąc grudzień – w terminie złożenia zeznania.
Podatnicy mogą - pod warunkami, o których mowa w art. 21 ust. 1b i 1c ustawy – obliczać podatek i wpłacać go na rachunek urzędu skarbowego w terminie do dnia 20 następnego miesiąca po upływie kwartału, za który ryczałt ma być opłacony, a za ostatni kwartał roku podatkowego – w terminie złożenia zeznania.;
- złożyć w urzędzie skarbowym, właściwym według miejsca zamieszkania, zeznanie o wysokości uzyskanego przychodu, wysokości dokonanych odliczeń i należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych - w terminie do dnia 31 stycznia następnego roku (PIT 2 Cool

. Zgodnie z art. 12 Ordynacji podatkowej, jeżeli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy.
W pierwszej kolejności podatek ulega obniżeniu o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne.

4. Karta podatkowa

Najprostsza forma rozliczeń, nie wymaga prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych, deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy.

Zalety:
Zwolnienie z obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych, deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy
Opłacanie niezmiennej, określonej w zryczałtowanej wysokości kwoty podatku
Wady:
Nie można korzystać z usług osób nie zatrudnionych przez siebie na podstawie umowy o pracę oraz z usług innych przedsiębiorstw i zakładów, chyba że chodzi o usługi specjalistyczne
By rozliczać się w formie karty podatkowej należy spełnić szereg warunków dot. zarówno formy prowadzenia działalności jak i liczby zatrudnianych przy działalności osób

Opodatkowanie w formie karty podatkowej następuje na wniosek podatnika złożony w deklaracji według ustalonego wzoru (PIT 16).
Wniosek o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej za dany rok podatkowy, podatnik składa właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż do dnia 20 stycznia roku podatkowego, a jeżeli podatnik rozpoczyna działalność w trakcie roku podatkowego – przed rozpoczęciem działalności. Jeżeli do dnia 20 stycznia roku podatkowego podatnik nie zgłosił likwidacji działalności gospodarczej lub nie dokonał wyboru innej formy opodatkowania, uważa się, że prowadzi nadal działalność opodatkowaną w tej formie. W przypadku prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej wniosek o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej składa jeden ze wspólników.
Podatnicy opodatkowani w formie karty podatkowej są zwolnieni od obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych, deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy.
Stawki karty podatkowej określone są kwotowo i podlegają corocznie podwyższeniu w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w okresie pierwszych trzech kwartałów roku poprzedzającego rok podatkowy w stosunku do tego samego okresu roku ubiegłego.
Ich wysokość uzależniona jest od:
- rodzaju i zakresu prowadzonej działalności,
- liczby zatrudnionych pracowników,
- liczby mieszkańców miejscowości, w której prowadzona jest działalność gospodarcza.
Wysokość podatku dochodowego w formie karty podatkowej ustalana jest w drodze decyzji naczelnika urzędu skarbowego odrębnie na każdy rok podatkowy.
Podatnik dokonuje wpłaty tego podatku na rachunek urzędu skarbowego właściwego wg miejsca położenia zorganizowanego zakładu, a w razie braku takiego zakładu – wg miejsca zamieszkania, co miesiąc – do 7 dnia każdego miesiąca za miesiąc ubiegły, a za grudzień do 28 grudnia roku podatkowego w wysokości określonej w decyzji urzędu skarbowego.
W pierwszej kolejności podatek ulega obniżeniu o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne.