Narodowa Strategia Spójności - referat

Gość

NARODOWE STRATEGICZNE RAMY ODNIESIENIA:

NSS - Narodowa Strategia Spójności ( NSRO - Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia ) to dokument strategiczny określający priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdrażania funduszy unijnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności w ramach budżetu Wspólnoty na lata 2007–13.
NSRO są dokumentem uzgadnianym z Komisją Europejską i stanowią punkt wyjścia dla opracowywania programów operacyjnych. NSRO przygotowywane są w oparciu o założenia zawarte w Strategicznych Wytycznych Wspólnoty (SWW). SWW to również dokument strategiczny, jednak opracowywany na poziomie wspólnotowym. Dotyczy on polityki spójności Unii Europejskiej. W dokumencie tym Komisja Europejska wskazuje priorytety polityki spójności, które powinny być osiągane przez wszystkie kraje członkowskie przy pomocy środków krajowych i funduszy unijnych.

Podstawowym dokumentem dotyczącym NSS jest:
Narodowa Strategia Spójności (Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013 wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie) - wersja z maja 2007 r., zaakceptowana przez Komisję Europejską.
Do wcześniejszych dokumentów należą:
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013 wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie (Narodowa Strategia Spójności ) - dokument zaakceptowany przez Radę Ministrów 29 listopada 2006 r.
Narodowa Strategia Spójności (Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013 wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie) - dokument przyjęty przez Radę Ministrów 1 sierpnia 2006 r.
Wstępna wersja Narodowej Strategii Spójności (Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia 2007-2013 wspierających wzrost gospodarczy i zatrudnienie) - dokument zaakceptowany przez Radę Ministrów 14 lutego 2006 r.
Założenia do zmian Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia w stosunku do wstępnej wersji dokumentu, zaakceptowanej przez Radę Ministrów w dniu 27 września 2005 r. - dokument przyjety przez Radę Ministrów 27 grudnia 2005 r.

Celem strategicznym NSS jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej Polski w ramach Unii Europejskiej i wewnątrz kraju. Cel strategiczny będzie osiągany poprzez realizację horyzontalnych celów szczegółowych, nawiązujących do i wynikających z wyzwań Strategii Lizbońskiej, Strategicznych Wytycznych Wspólnoty oraz wniosków wynikających z analizy słabych i mocnych stron polskiej gospodarki, a także stojących przed nią szans i zagrożeń.

Celami horyzontalnymi NSS (NSRO) są:
Poprawa jakości funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowa mechanizmów partnerstwa,
Poprawa jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej,
Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski,
Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, w tym szczególnie sektora wytwórczego o wysokiej wartości dodanej oraz rozwój sektora usług,
Wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej,
Wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich.

Wyżej wymienione cele szczegółowe odpowiadają priorytetom Programu Działania Rządu „Solidarne Państwo”, do których należą:
rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej, zwłaszcza transportowej oraz z zakresu ochrony środowiska,
zwiększenie konkurencyjności i efektywności gospodarki,
rozwój zasobów ludzkich i kapitału społecznego,
przyspieszenie tempa rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów marginalizowanych.

Obok działań o charakterze prawnym, fiskalnym i instytucjonalnym cele NSRO będą realizowane za pomocą Programów Operacyjnych (PO), zarządzanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO), zarządzanych przez Zarządy poszczególnych Województw i projektów współfinansowanych ze strony instrumentów strukturalnych.
Programy operacyjne to:
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko – EFRR i FS
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka – EFRR
Program Operacyjny Kapitał Ludzki – EFS
16 Regionalnych Programów Operacyjnych – EFRR
Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej – EFRR
Program Operacyjny Pomoc Techniczna – EFRR
Programy Operacyjne Europejskiej Współpracy Terytorialnej – EFRR

Finansowanie Narodowej Strategii Spójności
Łączna suma środków zaangażowanych w realizację NSRO w latach 2007-2013 wyniesie około 85,6 mld euro. Z tytułu realizacji NSRO średniorocznie (do roku 2015) będzie wydatkowe około 9,5 mld euro, co odpowiada około 5% produktu krajowego brutto. Z tej sumy:
67,3 mld euro będzie pochodziło z budżetu UE,
11,9 mld euro z krajowych środków publicznych (w tym ok. 5,93 mld euro z budżetu państwa),
ok. 6,4 mld euro zostanie zaangażowanych ze strony podmiotów prywatnych.
Wydatki w ramach polityki spójności będą koordynowane z wydatkami przeznaczonymi na instrumenty strukturalne Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej, a także programami europejskimi w sferze wzmacniania konkurencyjności. Łączna suma środków włączona w realizację działań rozwojowych, których głównym elementem będzie NSRO, wyniesie łącznie ponad 107,9 mld euro, w tym 85,4 mld środków UE.

Szczegółowy podział funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w Polsce w układzie poszczególnych programów operacyjnych kształtuje się w następujący sposób:
PO Infrastruktura i Środowisko – 41,9% całości środków (27,9 mld euro),
16 Regionalnych Programów Operacyjnych – 24,9% całości środków (16,6 mld euro),
PO Kapitał Ludzki – 14,6% całości środków (9,7 mld euro),
PO Innowacyjna Gospodarka –12,4% całości środków (8,3 mld euro),
PO Rozwój Polski Wschodniej – 3,4% całości środków (2,3 mld euro),
PO Pomoc Techniczna - 0,8% całości środków (0,5 mld euro).
PO Europejskiej Współpracy Terytorialnej - (0,7 mld euro)
Pozostałe środki finansowe w ramach obu funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spójności zostaną przeznaczone na utworzenie krajowej rezerwy wykonania (2% wartości alokacji, czyli 1,3 mld euro).

PROGRAMY KRAJOWE:

PROGRAM OPERACYJNY ROZWÓJ POLSKI WSCHODNIEJ
2 października 2007 r. komisarz ds. polityki regionalnej Danuta Hübner podpisała decyzję Komisji Europejskiej przyjmującą do realizacji Program Rozwój Polski Wschodniej. W ramach PO RPW będą realizowane projekty o kluczowym znaczeniu dla rozwoju społeczno-gospodarczego pięciu województw Polski Wschodniej: warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego, podkarpackiego oraz świętokrzyskiego. Finansowane będą przede wszystkim inwestycje w zakresie infrastruktury wspierającej działalność naukową i badawczą oraz zakładające modernizację miejskich lub regionalnych systemów komunikacyjnych, a także realizowane będą przedsięwzięcia zwiększające atrakcyjność inwestycyjną i turystyczną tego obszaru.

Celem głównym Programu jest zatem: „przyspieszenie tempa rozwoju społeczno – gospodarczego Polski Wschodniej w zgodzie z zasadą zrównoważonego rozwoju”. Cel główny Programu osiągany będzie przez realizację celów szczegółowych, którymi są:
Stymulowanie rozwoju konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy.
Zwiększenie dostępu do Internetu szerokopasmowego w Polsce Wschodniej.
Rozwój wybranych funkcji metropolitalnych miast wojewódzkich.
Poprawa dostępności i jakości powiązań komunikacyjnych województw Polski Wschodniej.
Zwiększenie roli zrównoważonej turystyki w gospodarczym rozwoju makroregionu.
Optymalizacja procesu wdrażania PO Rozwój Polski Wschodniej.

PROGRAM OPERACYJNY INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO
Rada Ministrów przyjęła 29 listopada 2006 roku projekt Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013, który stanowi jeden z programów operacyjnych będących podstawowym narzędziem do osiągnięcia założonych w NSRO celów przy wykorzystaniu środków Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.Głównym celem Programu jest podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej. PO Infrastruktura i Środowisko koncentruje się na działaniach o charakterze strategicznym i ponadregionalnym. Ponad 66% wydatków będzie przeznaczonych na realizację celów Strategii Lizbońskiej.

W ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko realizowanych będzie 17 osi priorytetowych:
Gospodarka wodno - ściekowa
Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi
Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska
Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska
Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych
Drogowa i lotnicza sieć TEN-T
Transport przyjazny środowisku
Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe
Infrastruktura drogowa w Polsce Wschodniej
Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku
Bezpieczeństwo energetyczne
Kultura i dziedzictwo kulturowe
Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia
Infrastruktura szkolnictwa wyższego
Pomoc techniczna – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
Pomoc techniczna – Fundusz Spójności
Konkurencyjność regionów

PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI
28 września 2007 r. Komisja Europejska wydała decyzję w sprawie przyjęcia do realizacji Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, który obejmuje całość interwencji Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) w Polsce. Przyjęcie Programu stanowi potwierdzenie głównych kierunków rozwoju i prowadzenia polityki prozatrudnieniowej rządu oraz umożliwia wykorzystanie środków EFS w Polsce w latach 2007 – 2013. Program stanowi odpowiedź na wyzwania, jakie przed państwami członkowskimi UE, w tym również Polską, stawia odnowiona Strategia Lizbońska. Do wyzwań tych należą: uczynienie z Europy bardziej atrakcyjnego miejsca do lokowania inwestycji i podejmowania pracy, rozwijanie wiedzy i innowacji oraz tworzenie większej liczby trwałych miejsc pracy. Zgodnie z założeniami Strategii Lizbońskiej oraz celami polityki spójności krajów unijnych, rozwój kapitału ludzkiego i społecznego przyczynia się do pełniejszego wykorzystania zasobów pracy oraz wsparcia wzrostu konkurencyjności gospodarki.
Celem głównym Programu jest: wzrost zatrudnienia i spójności społecznej a do osiągnięcia tego celu przyczynia się realizacja sześciu celów strategicznych do których należą:
Podniesienie poziomu aktywności zawodowej oraz zdolności do zatrudnienia osób bezrobotnych i biernych zawodowo
Zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego
Poprawa zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw do zmian zachodzących w gospodarce
Upowszechnienie edukacji społeczeństwa na każdym etapie kształcenia przy równoczesnym zwiększeniu jakości usług edukacyjnych i ich silniejszym powiązaniu z potrzebami gospodarki opartej na wiedzy
Zwiększenie potencjału administracji publicznej w zakresie opracowywania polityk i świadczenia usług wysokiej jakości oraz wzmocnienie mechanizmów partnerstwa
Wzrost spójności terytorialnej.

PROGRAM OPERACYJNY INNOWACYJNA GOSPODARKA
Celem głównym PO IG jest rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez realizację następujących celów szczegółowych:
Zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw
Wzrost konkurencyjności polskiej nauki
Zwiększenie roli nauki w rozwoju gospodarczym
Zwiększenie udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki w rynku międzynarodowym
Tworzenie trwałych i lepszych miejsc pracy
Wzrost wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w gospodarce

W ramach PO IG wspierane będą projekty, które są innowacyjne co najmniej w skali kraju lub na poziomie międzynarodowym. Natomiast projekty, które są innowacyjne w skali regionu, wspierane będą w ramach 16 Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO). Należy podkreślić, że PO IG nie jest kontynuacją Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, 2004-2006 (SPO-WKP). W ramach PO IG projekty realizować będą przedsiębiorstwa, w tym małe i średnie, instytucje otoczenia biznesu oraz ich sieci, wysoko specjalistyczne ośrodki innowacyjności, jednostki naukowo-badawcze oraz jednostki administracji centralnej.

PROGRAM OPERACYJNY POMOC TECHNICZNA
23 lipca 2007 r. Komisja Europejska zatwierdziła Program Operacyjny Pomoc Techniczna na lata 2007-2013. Program ten stanowi jeden z elementów systemu realizacyjnego NSRO, którego celem strategicznym jest: przyspieszenie rozwoju społeczno-gospodarczego Polski, wzrost zatrudnienia oraz zwiększenie spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej z krajami UE.
16 października 2007 r. (wtorek) odbędzie się pierwsze posiedzenie Komitetu Monitorującego Program Operacyjny Pomoc Techniczna 2007-2013. Posiedzenie Komitetu odbędzie się o godz. 13.00 w sali 2114A w gmachu Ministerstwa Rozwoju Regionalnego przy ul. Wspólnej 2/4.

PROGRAMY REGIONALNE
Po zakończeniu procesu negocjacji i przyjęciu regionalnego programu operacyjnego przez Komisję Europejską, Zarząd Województwa przyjmie go w drodze uchwały a Rada Ministrów, zgodnie z ustawą z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, przyjmie uchwałę o zakresie i warunkach dofinansowania RPO środkami pochodzącymi z budżetu państwa lub ze źródeł zagranicznych, na podstawie której zostanie zawarte z Zarządem Województwa porozumienie, zwane kontraktem wojewódzkim. Dla każdego z 16 polskich województw istnieje regionalny program operacyjny.
PROGRAMY OPERACYJNE EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ
EUROPEJSKA WSPÓŁPRACA TERYTORIALNA służy wspieraniu, promocji i realizacji wspólnych projektów o charakterze międzynarodowym na terytorium całej Unii Europejskiej. Stanowi kontynuację programów współpracy transgranicznej, transnarodowej i międzyregionalnej realizowanych w ramach Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG III 2004-2006.
Europejska Współpraca Terytorialna wdrażana będzie za pomocą 3 typów programów operacyjnych:
współpracy transgranicznej, której celem jest rozwijanie wspólnych inicjatyw lokalnych i regionalnych,
współpracy transnarodowej, ukierunkowanej na integrację terytorialną Unii Europejskiej poprzez wspieranie dostępności, zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich, innowacyjność i ochronę środowiska naturalnego,
współpracy międzyregionalnej, umożliwiającej wymianę doświadczeń i najlepszych praktyk w zakresie m.in. wspierania innowacyjności i gospodarki opartej na wiedzy oraz ochrony środowiska.

EUROPEJSKI INSTRUMENT SĄSIEDZTWA I PARTNERSTWA (EISP) stanowi inicjatywę Komisji Europejskiej, której zasadniczym celem jest rozwój współpracy pomiędzy Unią Europejską a państwami partnerskimi spoza UE poprzez zapewnienie zintegrowanego i zrównoważonego rozwoju regionalnego. Na ten cel przeznaczonych zostało 173, 322 mln euro, co umożliwi udzielanie pomocy finansowej państwom objętym Europejską Polityką Sąsiedztwa m.in. Białorusi, Ukrainie, a także Federacji Rosyjskiej. Europejski Instrument Partnerstwa i Sąsiedztwa (EISP) będzie wdrażany m.in. za pomocą programów współpracy transgranicznej. Zasięg terytorialny EISP: Algieria, Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Egipt, Gruzja, Izrael, Jordania, Liban, Libia, Mołdawia, Maroko, Autonomia Palestyńska, Syria, Tunezja, Ukraina. W nowej perspektywie finansowej Polska będzie jednocześnie uczestniczyła i zarządzała dwoma programami w ramach Europejskiego Instrumentu Partnerstwa i Sąsiedztwa:
Polska-Białoruś-Ukraina
Polska-Litwa-Federacja Rosyjska (Obwód Kaliningradzki)

EUROPEJSKIE UGRUPOWANIE WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ jest ustanowionym na poziomie wspólnotowym nowym instrumentem współpracy terytorialnej, którego celem jest wzmocnienie spójności społeczno-gospodarczej poprzez ułatwienie współpracy w wymiarze transgranicznym, transnarodowym i międzyregionalnym oraz poprzez pokonanie przeszkód utrudniających tego rodzaju współpracę. Instrument ten umożliwia tworzenie na terytorium Wspólnoty ugrupowań, posiadających osobowość prawną, zajmujących się współpracą oraz wyposażonych w możliwość podejmowania działań w celu realizacji programów lub projektów współpracy terytorialnej, współpracy terytorialnej, współfinansowanych przez Wspólnotę w szczególności w ramach funduszy strukturalnych. W granicach kompetencji przyznanych na mocy prawa krajowego, członkowie EUWT należą do jednej lub kilku z następujących kategorii:
państwa członkowskie,
władze regionalne,
władze lokalne,
podmioty prawa publicznego,
i pochodzą z przynajmniej dwóch państw członkowskich.

INTERACT II jest programem wsparcia technicznego, który ma na celu ulepszenie zarządzania i wdrażania programów w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej. Budżet tego programu na lata 2007-2013 wynosi 34 033 512 euro, w tym wkład Polski - 449 376 euro. Misją INTERACT II jest wspieranie Europejskiej Współpracy Terytorialnej, współfinansowanej przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego w okresie programowania 2007 – 2013 w zapewnianiu usług dla grup docelowych.
Usługi te mają na celu:
zabezpieczanie i zwiększanie wydajności i efektywności programów i projektów Współpracy Terytorialnej, odnoszących się do konkretnych obszarów geograficznych lub dziedzin tematycznych;
dążenie do poprawy jakości i know-how w wymianie transgranicznej, transnarodowej i międzyregionalnej w Państwach Członkowskich UE i krajach stowarzyszonych Norwegii i Szwajcarii.
W programie uczestniczą wszystkie państwa Wspólnoty zaangażowane w zarządzanie i wdrażanie programów w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej, w tym nowe kraje członkowskie: Rumunia i Bułgaria oraz państwa sąsiadujące z UE, w tym Norwegia i Szwajcaria.