Czy Unii Europejskiej jest potrzebna konstytucja?

Biery27

Czy Unii Europejskiej potrzebna jest konstytucja?

Droga do Konstytucji Europejskiej

1957 Traktat Rzymski:
Dnia 25 marca 1957 r., 6 państw (Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy i Włochy) podpisały w Rzymie traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą (Traktat o EWG). W okresie późniejszym traktat ten uzupełniony został wieloma kolejnymi traktatami europejskimi.

1986 Jednolity Akt Europejski
Odtąd Wspólnoty Europejskie i Europejska Współpraca Polityczna miały zachowywać odrębność organizacyjną względem siebie, wspólnie jednak podejmować kroki do urzeczywistnienia Unii. Ustanowił Radę Europejską. Akt ten był pierwszym po wielu latach znaczącym krokiem w kierunku integracji europejskiej.

1992 Traktat z Maastricht
Traktat ustanowił Unię Europejską opartą na Wspólnotach Europejskich i uzupełnioną o nowe polityki.

1997 Traktat z Amsterdamu
Traktat amsterdamski w założeniu miał dostosowywać unijne traktaty do planowanego poszerzenia UE oraz zbliżyć Unię do obywateli, jednak konferencja międzyrządowa przygotowująca traktat nie zdołała wypracować dostatecznie daleko idących zmian, w związku, z czym postanowiono, że właściwa rewizja traktatów pod kątem przygotowania do akcesji państw Europy Środkowo-Wschodniej przyjęta zostanie w późniejszym terminie. Udało się jednak wprowadzić parę zmian np.: uproszczenie traktatów założycielskich. Wprowadzenie jednolitej liczbowej numeracji TWE i TUE.

2001 Traktat z Nicei
Traktat nicejski był pomyślany przede wszystkim jako mający zreformować Unię Europejską, by mogła sprawnie działać po przyjęciu 10 nowych krajów z Europy Środkowej i Południowej.

15 XII 2001 Deklaracja z Laeken
W 2001 r. w Laeken w Belgii, głowy państw lub rządów piętnastu Państw Członkowskich Unii Europejskiej (wówczas piętnastu) podjęły decyzję o zwołaniu „Konwentu Europejskiego”, którego zadaniem było opracowanie dokumentu zmieniającego istniejące traktaty europejskie.

28 II 2002- 10 VII 2003 Konwent Europejski
Konwent Europejski, pod przewodnictwem Valéry Giscard d’Estaing, rozpoczął swoją pracę 28 lutego 2002 r. Składał się ze 105 członków – przedstawicieli rządów Państw Członkowskich i krajów kandydujących do członkostwa, przedstawicieli parlamentów narodowych z tych wszystkich państw, Parlamentu Europejskiego i Komisji.
Po 16 miesiącach intensywnych prac, Konwent Europejski zatwierdził na przełomie czerwca i lipca 2003 r. w drodze konsensusu projekt traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy.

4 X 2003- 18 VI 2004 Konferencja Międzynarodowa
Projekt traktatu przedłożony został na Konferencji Międzynarodowej złożonej z przedstawicieli rządów Państw Członkowskich oraz przyszłych Państw Członkowskich. Głowy państw lub rządów osiągnęły porozumienie w dniu 18 czerwca 2004 r.

29 X Podpisanie Konstytucji w Rzymie
Konstytucja Europejska została podpisana przez głowy państw lub rządów 25 Państw Członkowskich w Rzymie 29 października 2004 r.

2004- 2006 Referenda i ratyfikacje

PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE DATA KTO RATYFIKOWAŁ WYNIK
Bułgaria 11 maja 2005 parlament Tak. 231 do 1
Rumunia 17 maja 2005 parlament Tak. 434 do 0
Austria 25 maja 2005 parlament Tak. 182 do 1
Belgia 8 lutego 2006 parlament Tak
Cypr 30 czerwca 2005 parlament Tak. 30 do 19
Czechy Dokładny termin jeszcze nie podjęty Nie podjęto decyzji czy referendum, czy parlament ------------
Dania Dokładny termin jeszcze nie podjęty Nie podjęto decyzji czy referendum, czy parlament ------------
Estonia 9 maja 2006 parlament Tak. 73 do 1
Finlandia Dokładny termin jeszcze nie podjęty Ratyfikacja parlamentarna ------------
Francja 29 maja 2005 referendum Nie. 45,13% za,54,87% przeciw,69,9% frekwencja
Grecja 19 kwietnia 2005 parlament Tak. 268 do 17
Hiszpania 20 lutego 2005 referendum Tak. 76,73% za,17,20% przeciw,42,32% frekwencja
Holandia 1 czerwca 2005 referendum Nie. 38,4% za,61,6% przeciw,62,38% frekwencja
Irlandia Dokładny termin jeszcze nie podjęty Najprawdopodobniej odbędzie się referendum ratyfikacyjne --------------
Litwa 11 listopada 2004 parlament Tak. 84 do 4
Luksemburg 10 lipca 2005 referendum Tak. 56,52% za,43,48% przeciw,99% frekwencja
Łotwa 1 czerwca 2005 parlament Tak. 71 do 5
Malta 6 lipca 2005 parlament Tak. 65 do 0
Niemcy 31 października 2006 Niemiecki Trybunał Konstytucyjny wstrzymał ratyfikację ------------
Polska Dokładny termin jeszcze nie podjęty Najprawdopodobniej odbędzie się referendum ratyfikacyjne -------------
Portugalia Dokładny termin jeszcze nie podjęty Nie podjęto decyzji czy referendum, czy parlament -------------
Słowacja 11 maja 2005 parlament Tak. 116 do 27
Słowenia 1 lutego 2005 parlament Tak. 79 do 4
Szwecja Dokładny termin jeszcze nie podjęty Ratyfikacja parlamentarna ---------------
Węgry 20 grudnia 2004 parlament Tak. 322 do 12
Wielka Brytania Dokładny termin jeszcze nie podjęty Referendum ratyfikacyjne ----------------
Włochy 6 kwietnia 2005 parlament Tak. 436 do 28

Konstytucja to tekst, który zawiera podstawowe przepisy państwa lub grupy państw. Przepisy te zawierają odpowiedzi na wiele pytań. Jak działają instytucje? Jaki jest podział władzy? Jakie środki można zastosować w celu wprowadzenia w życie polityk? Jakie wartości są chronione? Jakie są prawa podstawowe obywateli?

W rzeczywistości Konstytucja Europejska jest jednocześnie traktatem podlegającym przepisom prawa międzynarodowego oraz Konstytucją, ponieważ zawiera elementy o charakterze konstytucyjnym.
Konstytucja Europejska została opracowana w sposób przejrzysty i demokratyczny, a mianowicie przez Konwent Europejski liczący 72 posłów (na 105 członków) wyłonionych w powszechnych wyborach bezpośrednich. Proces ten zostanie uwieńczony procedurą ratyfikacji
przez parlamenty narodowe – również wyłonione w powszechnych wyborach bezpośrednich – 25 Państw Członkowskich Unii Europejskiej lub referendum.

Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy jest z punktu widzenia prawa umową międzynarodową podpisaną przez suwerenne państwa. Traktat określa nie tylko cele, kompetencje i instytucje Unii Europejskiej oraz relacje pomiędzy Unią a państwami członkowskimi, ale również jej system wartości i podstawowe prawa obywateli Unii.
Bez względu na jego szczególną nazwę nie jest to jeszcze konstytucja. Jednakże w przypadku jego ratyfikacji i wejścia w życie na terenie całej Unii, stanie się de facto konstytucją. Będzie milowym krokiem w kierunku powstania federalnego państwa europejskiego.
Traktat Konstytucyjny Unii powstał z inspiracji największych i tym samym najbardziej wpływowych państw Unii Europejskiej. Nie jest, jak mówią jej zwolennicy, naturalną konsekwencją integracji europejskiej, lecz wyrazem jednej z koncepcji integracji - tej, która dąży do stworzenia jednego państwa europejskiego.

Konstytucja Europejska jest istotnym etapem w procesie integracji europejskiej.
Została opracowana, aby sprostać wyzwaniom rozszerzonej Europy: Europy 25 Państw Członkowskich i 450 milionów mieszkańców (a w przyszłości jeszcze więcej); Europy demokratycznej, przejrzystej, skutecznej i służącej interesom Europejczyków. Konstytucja Europejska zastępuje jednym tekstem dotychczasowe główne traktaty europejskie.
Konstytucja Europejska nie zastępuje konstytucji narodowych poszczególnych państw europejskich. Ma ona współistnieć obok nich i posiadać swoja rację bytu, własną niezależność. Konstytucja Europejska określa ramy, w których Unia Europejska może działać. Europa posiada także odmienny system instytucjonalny (Parlament Europejski, Rada Ministrów, Komisja
Europejska, Europejski Trybunał Sprawiedliwości). Wreszcie, Konstytucja Europejska ma zastosowanie na całym terytorium europejskim.

Budowa Konstytucji Europejskiej

Konstytucja europejska podzielona jest na 4 części.

I - określa wartości, cele, kompetencje, procedury decyzyjne i instytucje Unii Europejskiej, porusza również kwestie symboli, obywatelstwa, życia demokratycznego czy finansów Unii.

II - obejmuje Kartę Praw Podstawowych

III- opisuje polityki i działania wewnętrzne i zewnętrzne oraz funkcjonowanie Unii

IV - zawarte są w niej przepisy ogólne i końcowe, między innymi procedury przyjęcia Konstytucji i późniejszego wprowadzania do niej zmian.

W konstytucji pojawił się także artykuł mówiący o tym, iż każde państwo ma prawo wystąpić z Unii Europejskiej jeżeli tylko wyrazi taka wolę.

Najważniejsze postanowienia Traktatu

Ř Konstytucja Uchyla Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (TWE), Traktat o Unii Europejskiej (TUE), Traktaty o Przystąpieniu oraz traktaty uzupełniające;

Ř Unia Europejska uzyskuje osobowo prawna;

Ř Powstanie nowy system prawny- prawo unijne;

Ř Przepisy Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy oraz przepisy aktów prawnych wydawanych na jego podstawie mają pierwszeństwo przed ustawodawstwem Państw Członkowskich łącznie z ich konstytucjami;

Ř Traktat znosi konstrukcję Unii opartą na trzech filarach co oznacza odejście w znacznym stopniu od systemu jednomyślności przy podejmowaniu decyzji w Radzie;

Ř Konstytucja rozszerza zakres obowiązywania głosowania większością kwalifikowaną w Radzie;

Ř Wspólna Konstytucja drastycznie zwiększa kompetencje Unii. Unia uzyskuje prawo do stanowienia w najważniejszych dziedzinach życia zbiorowego;

Ř Unia uzyska w zasadzie prawo do samostanowienia w wielu dziedzinach. Dzięki zawartej w Traktacie procedurze zmiany Konstytucji nie trzeba będzie w wielu przypadkach zwoływać konferencji międzyrządowej do wprowadzenia daleko idących zmian w funkcjonowaniu wspólnoty;

Ř Traktat ustanawia urzędy Przewodniczącego Rady Europejskiej i Ministra Spraw Zagranicznych Unii Europejskiej;

Ř Konstytucja wzmacnia rolę Parlamentu Europejskiego w unijnym procesie decyzyjnym;

Ř Konstytucja wprowadza system głosowania w Radzie oparty na podwójnej większości, który będzie obowiązywał po 2009r.

Co daje nam Konstytucja?

Gwarancja poszanowania określonych wspólnych wartości i modelu społeczeństwa europejskiego
Poszanowanie ludzkiej godności, wolności, demokracji, równości, państwa prawa i praw człowieka. Społeczeństwo oparte na pluralizmie, niedyskryminacji, tolerancji, sprawiedliwości,
solidarności i równości między kobietami i mężczyznami. Tylko Państwa szanujące wymienione powyższe wartości mogą przystąpić do Unii Europejskiej. Ponadto, jeżeli jakiekolwiek Państwo Członkowskie nie szanuje tych wartości, mogą zostać podjęte w stosunku do niego odpowiednie środki.
Podstawowe wolności
Swobodne przemieszczanie się osób, swobodny przepływ towarów, usług i kapitału, oraz swoboda przedsiębiorczości. Niedyskryminacja ze względu na przynależność państwową.
Obywatelstwo europejskie
„Każdy obywatel Państwa Członkowskiego jest obywatelem Unii.”
Obywatelstwo Unii jest dodatkowe w stosunku do obywatelstwa krajowego, ale go nie zastępuje. Przyznaje dodatkowe prawa: prawo do swobodnego przemieszczania się i przebywania na całym terytorium Unii Europejskiej, prawo do głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu
Europejskiego oraz w wyborach lokalnych w kraju pobytu, prawo do korzystania z ochrony konsularnej i dyplomatycznej w państwach trzecich, prawo do kierowania petycji do Parlamentu Europejskiego, odwoływania się do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, zwracania się do instytucji i organów doradczych Unii w swoim języku oraz otrzymywania odpowiedzi w tym samym języku.
Karta Praw Podstawowych
Karta gwarantuje poszanowanie godności ludzkiej, prawo do życia, zakaz tortur oraz nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, prawo do wolności i bezpieczeństwa, wolność myśli, sumienia i wyznania religijnego, wolność wypowiedzi i informacji, prawo do nauki, prawo do własności, równość wobec prawa, poszanowanie różnorodności kulturowej, religijnej i językowej, równe traktowanie kobiet i mężczyzn, itp. Karta stanowi integralną część Konstytucji. Ma zastosowanie do instytucji europejskich oraz Państw Członkowskich przy wprowadzaniu w życie prawa Unii Europejskiej. Obejmuje ona nie tylko prawa obywatelskie i polityczne zapisane w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka z 1950 r., ale także dodatkowe dziedziny, takie jak prawa społeczne pracownika, ochronę środowiska czy prawo do dobrej administracji.
Większa solidarność
Jeżeli jakiekolwiek Państwo Członkowskie stanie się obiektem ataku terrorystycznego lub ofiarą klęski żywiołowej, lub katastrofy spowodowanej przez człowieka, Unia Europejska i jej Państwa Członkowskie działają wspólnie w duchu solidarności – włącznie ze środkami wojskowymi – aby przyjść z pomocą danemu Państwu.
Poprawa życia demokratycznego Unii
Nowe obowiązki zostały nałożone na instytucje europejskie w kwestii konsultacji społecznych, przejrzystości i otwartości procesu decyzyjnego lub dostępu do dokumentów.
Ustanowiono prawo inicjatywy obywatelskiej: jeżeli co najmniej milion Europejczyków z określonej liczby Państw Członkowskich wystąpi z taką inicjatywą, Komisja może zostać zmuszona do przedłożenia odpowiedniego wniosku.
Wspólne cele
Pokój i dobrobyt. Wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość. Duży rynek wewnętrzny i wolna konkurencja. Stały rozwój, integrujący kwestie gospodarcze, społeczne i ochrony środowiska. Postęp naukowy i techniczny. Sprawiedliwość i ochrona społeczne. Ochrona praw dziecka. Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna oraz solidarność między Państwami Członkowskimi. Różnorodność kulturowa i językowa. Ochrona i rozwój dziedzictwa kulturowego Europy.

3 przykłady wspólnej polityki.

1..„Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości”
Konstytucja Europejska zapewnia obywatelom Europy wspólną przestrzeń „wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości”. Sformułowanie to oznacza:
· Brak kontroli na granicach wewnętrznych Unii Europejskiej.
Obywatel Europy może swobodnie poruszać się w dużej ilości państw europejskich (kraje członkowskie obszaru Schengen), bez potrzeby kontroli lub okazywania paszportu.
· Wzmocnienie kontroli na granicach zewnętrznych Unii Europejskiej.
Wzmocnienie kontroli dotyczy granic z państwami trzecimi oraz międzynarodowych portów morskich i lotniczych wszystkich Państw Członkowskich.
· Wspólna polityka w dziedzinie azylu, która dotyczy jednolitego statusu azylu obowiązującego w całej Unii Europejskiej, wspólnych procedur przyznawania go i pozbawiania oraz partnerstwa z państwami trzecimi w celu zarządzania napływem osób ubiegających się o azyl.
·Wspólna polityka imigracyjna dotycząca skuteczniejszego zarządzania napływem uchodźców, zapewniając jednocześnie sprawiedliwe traktowania obywateli państw trzecich przebywających legalnie w Państwach Członkowskich. Ma ona na celu również zwalczanie nielegalnej imigracji i handlu ludźmi
· Wzmocnienie współpracy sądowej w sprawach cywilnych ma na celu wzajemne uznawanie i wykonywanie orzeczeń i decyzji sądowych, współpracę w dziedzinie gromadzenia dowodów oraz uzyskanie lepszego dostępu do wymiaru sprawiedliwości.
· Wzmocnienie współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych ma na celu skuteczniejsze zwalczanie terroryzmu, seksualnego wykorzystywanie kobiet i dzieci, nielegalnego handlu narkotykami, prania brudnych pieniędzy, korupcji i przestępczości zorganizowanej.
· Powołania Prokuratora Europejskiego, co umożliwi to skuteczniejsze zwalczanie przestępczości międzynarodowej.
· Wzmocnienie i skuteczniejsza kontrola Europolu.

2.„Polityka regionalna oparta na solidarności i w interesie obywateli”- polityka spójności.
Unia Europejska jest strefą pomyślnie rozwijającej się działalności na skalę światową. Jednakże pomiędzy jej Państwami Członkowskimi, a w szczególności jej 250 regionami, istnieją bardzo duże dysproporcje w poziomach rozwoju. Inaczej mówiąc nie wszyscy obywatele Europy posiadają równe szanse, w zależności od ich miejsca zamieszkania, wobec wyzwań stawianych przez procesy globalizacji. Europejska polityka spójności ma na celu skorygowanie tej sytuacji, mimo iż dostęp do zatrudnienia, konkurencyjność przedsiębiorstw i poziom inwestycji technologicznych są przede wszystkim uzależnione od podmiotów gospodarczych oraz władz krajowych i regionalnych.
·Cele polityki spójności.
Polityka regionalna jest wyrazem solidarności europejskiej i nieprzerwanie rozwija się od 1989 r. Za pomocą tej polityki, cześć składek wpłacanych przez Państwa Członkowskie do budżetu jest przekazywana najmniej uprzywilejowanym regionom i grupom społecznym. Pieniądze te przeznaczone są przede wszystkim na pomoc w zmniejszaniu dysproporcji w poziomach rozwoju najmniej uprzywilejowanych regionów.

3.„Ochrona środowiska naturalnego w celu zachowania go dla przyszłych pokoleń”
Konstytucja Europejska rozwija możliwości ochrony środowiska naturalnego.
· Za główny cel projektu europejskiego stawia ona zasadę stałego rozwoju. Zamierza podjąć działania dążące do „zrównoważonego wzrostu gospodarczego”, „społecznej gospodarki rynkowej” oraz „wysokiego poziomu ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego”.
· Przyjmuje ona, jako prawo podstawowe, obowiązek włączenia wymiaru środowiskowego do wszystkich polityk europejskich.
· Ustanawia ona zasadę solidarności pomiędzy Unią Europejską, Państwami Członkowskimi a Państwem Członkowskim, które stało się ofiarą klęski żywiołowej lub katastrofy spowodowanej przez człowieka.
· Wspiera ona efektywność energetyczną, oszczędność energii oraz rozwój nowych i odnawialnych źródeł energii.

Przyszłość konstytucji

Spotkanie parlamentarne 8-9 maja 2006r.
Przedstawiciele parlamentów krajowych Państw Członkowskich UE oraz posłowie do Parlamentu Europejskiego okazywali zgodność co do potrzeby kolejnych spotkań, na których możliwa będzie dalsza debata o najważniejszych problemach dotyczących "Przyszłości Europy".
Josep Borrell i Andreas Kohl, którzy współprzewodniczyli spotkaniu. Obaj przewodniczący zgodzili się, że "kamień filozoficzny pozwalający znaleźć doskonałą alternatywę dla Traktatu Konstytucyjnego nie został jeszcze odnaleziony, ale dzisiejsze debaty pozwolą przejść do etapu opracowywania konkretnych propozycji".
Spotkanie to nie doprowadziło jednak do podjęcia jakichkolwiek bardziej konkretnych decyzji w sprawie Konstytucji Unijnej.

Rada Europejska w Brukseli 15-16 czerwca 2006r.
Na tym spotkaniu uzgodniono, że w pierwszej połowie 2007 r. prezydencja (Niemcy) przedstawi Radzie Europejskiej sprawozdanie oparte na szeroko zakrojonych konsultacjach z państwami członkowskimi. Sprawozdanie to powinno zawierać ocenę stanu dyskusji nad traktatem konstytucyjnym oraz analizę możliwego rozwoju wydarzeń.

PRZYSZŁOŚĆ KONSTYTUCJI EUROPEJSKIEJ WEDŁUG POLAKÓW:

Znając obecną sytuację Traktatu Konstytucyjnego, co według Ciebie powinno się zrobić: W % :
Dążyć do przyjęcia obecnego Traktatu w tych krajach, które go jeszcze nie przyjęły: 22
Napisać nowy Traktat Konstytucyjny: 44
Przestać zajmować się Konstytucją Europejską: 13
Trudno powiedzieć: 21

Scenariusze przyszłych rozwiązań dla Polski.
Obecny stan debaty w Unii Europejskiej pokazuje, że możliwe są co najmniej cztery scenariusze
rozwoju wypadków.
Scenariusz pierwszy – „duża konstytucja”:
Kontynuacja procesu ratyfikacji Traktatu Konstytucyjnego przez pozostałe kraje członkowskie, a na koniec ponowna próba ratyfikacji przez Francję i Holandię po wprowadzeniu koniecznych poprawek w formie aneksów, deklaracji czy protokołów.
Korzyści: przyjęcie TK w kolejnych krajach pozwoli przezwyciężyć obecny kryzys i otworzy pole do dyskusji nad dalszym rozszerzaniem UE. Kontynuacja procesu ratyfikacji będzie wyrazem szacunku dla woli obywateli tych państw członkowskich, które już wypowiedziały się w sprawie TK.
Zagrożenia: trudności z powtórzeniem referendów w Holandii i Francji oraz opór w kilku
ważnych państwach członkowskich, które jeszcze nie ratyfikowały TK (Wielka Brytania, Polska
czy Czechy), mogą zniweczyć realizację tego scenariusza. W przypadku odrzucenia TK przez kolejne państwa mogą się pojawić próby stworzenia „twardego rdzenia” np. w oparciu o strefę euro.
Scenariusz drugi – „mała konstytucja”:
Wyodrębnienie najistotniejszych ustaleń ustrojowych uzgodnionych w obecnym Traktacie i przyjęcie ich w formie „małej konstytucji” przez parlamenty krajów członkowskich.
Korzyści: dzięki pominięciu ratyfikacji na drodze referendum zwiększają się szanse wprowadzenia reform instytucjonalnych. Pojawia się możliwość wstawienia do „małej konstytucji” wcześniej uzgodnionych, korzystnych dla Polski rozwiązań bez uciążliwych i długotrwałych negocjacji nad ich kształtem.
Zagrożenia: nie jest jasne, na ile da się wyodrębnić tylko część TK, przy jednoczesnym zachowaniu spójności dokumentu. Z powodu rezygnacji z referendalnego trybu przyjęcia
TK mogą się pojawić oskarżenia o lekceważenie zasad demokracji. Powstanie kwestia
przyjęcia podwójnej większości, krytykowanej przez wielu polityków polskich, i obrony systemu
ważenia głosów zawartych w Traktacie Nicejskim.
Scenariusz trzeci – kontynuacja reform bez Traktatu Konstytucyjnego:
Niezbędne regulacje instytucjonalne (dotyczące głównie sposobu ustalania głosów w Radzie i podziału miejsc w instytucjach unijnych) zostaną wprowadzone do Traktatu Akcesyjnego z 28. kandydatem na członka UE. Traktat ten zostanie ratyfikowany przez parlamenty pozostałych państw członkowskich. Pozostałe reformy wejdą w życie na mocy uzgodnień
pozatraktatowych.
Korzyści: powstaje możliwość uzgodnienia w negocjacjach międzyrządowych kilku
niezbędnych rozwiązań instytucjonalnych. Ponadto pojawia się wyraźne przyzwolenie na dalsze rozszerzanie UE i otwiera się droga do wzmocnienia lub tworzenia polityk unijnych, takich jak energetyczna, migracyjna czy obronna, również na zasadach współpracy wzmocnionej.
Do rozwiązań, które można wprowadzić lub które już są wprowadzane niezależnie od Traktatu Konstytucyjnego, zalicza się m.in. rozszerzenie na niektóre przypadki głosowania większością kwalifikowaną, utworzenie grup bojowych oraz Europejskiej Agencji Obrony, powołanie funduszu na rzecz integracji obywateli państw trzecich czy wzmocnienie OLAF (Europejskiego Biura ds. Przeciwdziałania Oszustwom).
Zagrożenia: zakres reform możliwych do wprowadzenia na podstawie obecnych traktatów czy traktatów akcesyjnych jest ograniczony. Podczas debat zwrócono uwagę na to, że nie można metodami pozatraktatowymi ustanowić osobowości prawnej Unii, a tym samym otworzyć
możliwość ratyfikacji Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Również nie można uprościć
podstaw traktatowych, nadać im większej spójności, zlikwidować podziału na filary i wprowadzić zasady solidarności w sprawach zagranicznych oraz wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości Ponadto pojawić się mogą zarzuty o lekceważenie demokracji i próby przepchnięcia „tylnymi drzwiami” zmian odrzuconych przez obywateli krajów, które głosowały przeciwko TK. Podobnie jak w pierwszym i drugim scenariuszu, pozostanie kwestia wyrażenia przez Polskę zgody na zasadę podwójnej większości.
Scenariusz czwarty – napisanie i ratyfikacja nowej konstytucji UE:
Przy założeniu, że zapisy nowego traktatu jedynie w ograniczonym stopniu będą powielały
uzgodnienia obecnego.
Korzyści: możliwość podjęcia prac nad nowym traktatem z pełnoprawnym udziałem 27 państw
członkowskich UE. Do czasu jego wynegocjowania poszerzona UE może okrzepnie na tyle, by proces ratyfikacyjny był łatwiejszy niż w przypadku obecnego TK.
Zagrożenia: negocjacje nad nowymi rozwiązaniami ustrojowymi będą trwały długo i nie wiadomo, czy nowy kompromis będzie w ogóle możliwy. W tym scenariuszu dalsze poszerzenie Unii zostanie zawieszone aż do momentu uzyskania nowego konsensu instytucjonalnego w UE. Podobnie jak w poprzednich scenariuszach pozostanie kwestia wyrażenia przez Polskę zgody na zasadę podwójnej większości, akceptowaną dotychczas przez wszystkie kraje członkowskie, w tym przez poprzedni polski rząd.