Formy opodatkowania małych i średnich przedsiębiorstw

Gość

Formy opodatkowania małych i średnich przedsiębiorstw.

Praca semestralna z ekonomii

1. Wystąpienie
2. Forma graficzna
3. Treść

Opracowanie tematu: formy opodatkowania małych i średnich przedsiębiorstw, należy rozpocząć od zdefiniowania kategorii przedsiębiorstw. Zgodnie z art. 2 załącznika I do rozporządzenia 364/2004 wyodrębnia się następujące kategorie przedsiębiorstw:

1) średnie przedsiębiorstwo – to przedsiębiorstwo, które:
- zatrudnia mniej niż 250 pracowników oraz
- jego roczny obrót nie przekracza 50 milionów euro lub całkowity bilans roczny nie przekracza 43 milionów euro;

2) małe przedsiębiorstwo – to przedsiębiorstwo, które:
- zatrudnia mniej niż 50 pracowników oraz
- jego roczny obrót nie przekracza 10 milionów euro lub całkowity bilans roczny nie przekracza 10 milionów euro;

3) mikroprzedsiębiorstwo - to przedsiębiorstwo, które:
- zatrudnia mniej niż 10 pracowników oraz
- jego roczny obrót nie przekracza 2 milionów euro lub całkowity bilans roczny nie przekracza 2 milionów euro .

Charakter działalności jaką zamierza się prowadzić, ma wpływ na wybór najkorzystniejszej formy opodatkowania. Podatek dochodowy można płacić w formie karty podatkowej, ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (w przypadku, kiedy obowiązujące przepisy uprawniają do skorzystania z tych form płacenia) lub na tzw. zasadach ogólnych. Jeżeli zakłada się, że warunkiem uzyskania przychodów ze swojej działalności, będą duże wydatki - wówczas korzystniejsze może być płacenie podatku dochodowego według skali progresywnej.

Zasady ogólne są podstawową formą opodatkowania, brak jest zatem warunków ograniczających możliwość opodatkowania w tej formie. Jeżeli nie zadeklaruje się wyboru innej formy opodatkowania (tj. ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych albo karty podatkowej lub według 19% stawki podatku), podatek dochodowy odprowadzany jest według skali progresywnej.

FORMY OPODATKOWANIA:

1. Karta podatkowa – to najprostsza forma rozliczeń, która nie wymaga prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych, deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy.

Obowiązki podatnika:
Podatnik opodatkowany w tej formie nie prowadzi dla celów podatku dochodowego żadnych ksiąg, nie składa zeznań podatkowych ani deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu. Musi pamiętać o wpłacaniu co miesiąc na rachunek urzędu skarbowego - do dnia 7 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni (a za grudzień w terminie do dnia 28 grudnia), kwoty wymienionej w decyzji naczelnika urzędu skarbowego, pomniejszonej o zapłaconą składkę na powszechne ubezpieczenie zdrowotne (pomniejszenie nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru składki). Po zakończeniu roku kalendarzowego podatnik musi złożyć deklarację w urzędzie skarbowym (w terminie do dnia 31 stycznia) o wysokości składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne, zapłaconej i odliczonej od karty podatkowej, w poszczególnych miesiącach. Decydując się na tę formę opodatkowania podatnik musi jeszcze przed rozpoczęciem działalności złożyć wniosek na formularzu PIT - 16 właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, który po jego rozpatrzeniu wyda decyzję, w której ustali wysokość podatku dochodowego.

Zalety:
o zwolnienie z obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych, deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy
o opłacanie niezmiennej, określonej w zryczałtowanej wysokości kwoty podatku

Wady:
o nie można korzystać z usług osób nie zatrudnionych przez siebie na podstawie umowy o pracę oraz z usług innych przedsiębiorstw i zakładów, chyba że chodzi o usługi specjalistyczne
o by rozliczać się w formie karty podatkowej należy spełnić szereg warunków dot. zarówno formy prowadzenia działalności jak i liczby zatrudnianych przy działalności osób

Przepisy:
Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. (Dz. U. Nr 144, poz. 930 z pózn. zm.) Podatnicy prowadzący działalność, o której mowa poniżej, podlegają opodatkowaniu w formie karty podatkowej, jeżeli:
1. Złożą wniosek o zastosowanie opodatkowania w takiej formie. Wniosek taki, według ustalonego wzoru, za dany rok podatkowy składa się naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż do 20 stycznia roku podatkowego, chyba że podatnik rozpoczyna działalność w trakcie roku podatkowego, to wtedy przed rozpoczęciem działalności.
2. We wniosku zgłoszą prowadzenie działalności wymienionej w jednej z 12 części tabeli (załącznik nr 3 do ustawy).
3. Nie korzystają z usług osób nie zatrudnionych przez siebie oraz z innych przedsiębiorstw i zakładów, chyba że chodzi o usługi specjalistyczne.
4. Nie prowadzą innej pozarolniczej działalności gospodarczej.
5. Małżonek podatnika nie prowadzi działalności w tym samym zakresie.
6. Nie wytwarzają wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym.

Z opodatkowania w formie karty podatkowej nie wyłącza:
o osiąganie przychodów z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy i innych umów o podobnym charakterze, z których przychody (dochody) podlegają odrębnemu opodatkowaniu podatkiem dochodowym na ogólnych zasadach,
o prowadzenie przez podatnika działalności w zakresie wytwarzania energii elektrycznej, w elektrowniach wodnych i wiatrowych oraz wytwarzanie biogazu.

Zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej mogą płacić podatnicy prowadzący działalność:
- usługową lub wytwórczo-usługową
- usługową w zakresie handlu detalicznego artykułami nieżywnościowymi, z wyjątkiem paliw silnikowych, środków transportu samochodowego, częściami do pojazdów mechanicznych, ciągnikami rolniczymi i motocyklami, artykułów objętych koncesjonowaniem
- usługową w zakresie handlu detalicznego żywnością, napojami (z wyjątkiem napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%), kwiatami oraz wyrobami tytoniowymi
- w zakresie usług transportowych z użyciem jednego pojazdu
- gastronomiczną, pod warunkiem, że nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%
- w zakresie sprzedaży posiłków w mieszkaniach, jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%
- w zakresie usług rozrywkowych
- w wolnych zawodach (świadczenie usług w zakresie ochrony zdrowia oraz weterynarii)
- w zakresie usług edukacyjnych (lekcje na godziny)
- w zakresie opieki domowej nad dziećmi i osobami chorymi

Wysokość podatku:
Stawki karty podatkowej określone są kwotowo. Ich wysokość uzależniona jest między innymi, od:
- rodzaju i zakresu prowadzonej działalności,
- liczby zatrudnionych pracowników,
- liczby mieszkańców miejscowości, w której prowadzona jest działalność gospodarcza.
Wysokość podatku dochodowego w formie karty podatkowej ustalana jest w drodze decyzji naczelnika urzędu skarbowego odrębnie za każdy rok podatkowy.

2. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych - to sposób dla osób rozpoczynających działalność, jeżeli spodziewają się, że koszty działalności, które prawo pozwala odliczyć od podatku, nie przekroczą 50% przychodu.

Obowiązki podatnika: Korzystając z tej formy opodatkowania właściciel firmy jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji przychodów. Na jej podstawie co miesiąc ustala się kwotę podatku podlegającego wpłacie na rachunek urzędu skarbowego. Wpłat podatku dokonuje się w terminie do dnia 20 następnego miesiąca, a za miesiąc grudzień w terminie złożenia zeznania rocznego. Zeznanie roczne o wysokości uzyskanego przychodu, wysokości dokonanych odliczeń i należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (PIT-28) należy złożyć w terminie do dnia 31 stycznia następnego roku.
Podstawę opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych stanowi przychód. Nie ma możliwości pomniejszania go o koszty uzyskania przychodów. Jeżeli korzysta się z opodatkowania w formie ryczałtu nie ustala się dochodu, jednak można dokonywać odliczeń od przychodu, np. o zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Przepisy:
Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. (Dz. U. Nr 144, poz. 930 z pózn. zm.). Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają przychody osób fizycznych z pozarolniczej działalności gospodarczej, o których mowa w art. 14 ustawy o podatku dochodowym, w tym również, gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej
osób fizycznych.
W 2004 r. ryczałt mogli opłacać podatnicy, którzy w 2003 r. uzyskali przychody z działalności gospodarczej w wysokości nie przekraczającej 250 000 euro (1 142 125 zł) lub uzyskali przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki, a suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie przekroczyła kwoty 250 000 euro (1 142 125 zł).
Ryczałt opłacać mogą również podatnicy, którzy rozpoczną wykonywanie działalności w roku podatkowym i nie korzystają z opodatkowania w formie karty podatkowej - bez względu na wysokość przychodów.

Zalety:
o nie ma comiesięcznych deklaracji podatku dochodowego
o podatek płaci się od obrotów, co umożliwia niekiedy osiągnięcie korzyści fiskalnych w stosunku do opodatkowania na zasadach ogólnych
o księgowość jest mniej skomplikowana niż w przypadku zasad ogólnych

Wady:
o nie ma możliwości zaliczenia wydatków w koszty uzyskania przychodów
o ryczałt jest czasami za wysoki w stosunku do uzyskiwanych marż
o w trakcie trwania roku podatkowego nie można się zrzec ryczałtu

W formie ryczałtu nie mogą być opodatkowane przychody osób:
o osiągających przychody z tytułu: prowadzenie aptek, kantorów, lombardów, wykonywanie większości wolnych zawodów
o wytwarzających wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym (z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii)
o opłacających podatek w formie karty podatkowej
o korzystających z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego
o rozpoczynających działalność samodzielnie lub w formie spółki, jeżeli podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników, przed rozpoczęciem działalności w roku podatkowym lub w roku poprzedzającym rok podatkowy, wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres działalności podatnika lub spółki
o podejmujących wykonywanie działalności w roku podatkowym po zmianie działalności wykonywanej: samodzielnie na działalność prowadzoną w formie spółki z małżonkiem; w formie spółki z małżonkiem na działalność prowadzoną samodzielnie przez jednego lub każdego z małżonków; samodzielnie przez małżonka na działalność prowadzoną samodzielnie przez drugiego małżonka, jeżeli małżonek lub małżonkowie przed zmianą opłacali z tytułu prowadzenia tej działalności podatek dochodowy na ogólnych zasadach.

Stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych wynoszą:
20 % - od przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów,
17 % - od przychodów wymienionych w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne; stawka ta obejmuje m.in. przychody ze świadczenia usług o charakterze niematerialnym,
8,5 % - od przychodów z większości rodzajów działalności usługowej, w tym przychodów z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%,
5,5 % - od przychodów z działalności wytwórczej i budowlanej,
3,0 % - od przychodów z działalności usługowej w zakresie handlu oraz z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5 %.

3. Podatkowa księga przychodów i rozchodów- jest najbardziej popularną i jednocześnie prostą formą ewidencji. Zakłada się ją na dzień rozpoczęcia działalności. Ponadto w terminie 20 dni od dnia założenia księgi należy pisemnie o tym zawiadomić urząd skarbowy. Kontynuujący działalność nie muszą składać ponownego zawiadomienia, chyba, że poprzednio rozliczali się ryczałtowo. Księga powinna się znajdować na stałe w miejscu prowadzenia działalności. Jej prowadzenie można zlecić lub prowadzić ją samemu (ręcznie lub komputerowo).

Zalety:
o możliwość zaliczenia w koszty wszelkich wydatków, których związek z uzyskiwanymi przychodami jesteśmy w stanie udowodnić (za wyjątkiem wydatków na nabycie i wytworzenie środków trwałych oraz innych, wymienionych w ustawie).

Wady:
o konieczność gromadzenia wszystkich dokumentów księgowych, opisywania ich i sprawdzania poprawności formalnej
o konieczność dokumentowania praktycznie wszystkich wydatków rachunkami - inaczej nie zostaną zaliczone do kosztów uzyskania przychodów,
o konieczność bieżącego sprawdzania poprawności wszystkich zapisów - nieprawidłowo prowadzona kpir grozi uznaniem jej przez organy kontrolujące za prowadzoną w sposób nierzetelny i/lub wadliwy - co powoduje przykre sankcje.

Przepisy:
Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z pózn. zm.)
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. Nr 152, poz. 1475 z pózn. zm.).
Z przychodów z działalności gospodarczej rozliczać się można na zasadach ogólnych. Taka forma rozliczeń konieczna jest, gdy podatnik nie ma prawa do opodatkowania w formie karty podatkowej bądź ryczałtu ewidencjonowanego.

Rozliczając się na zasadach ogólnych należy prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów według określonego wzoru i płacić podatek od rzeczywistego dochodu wg skali podatkowej:
• od rzeczywistego dochodu według stawki liniowej 19% (dochodów opodatkowanych w tej formie nie łączy się z dochodami z innych źródeł) - art. 30c ustawy
• od rzeczywistego dochodu wg skali podatkowej (2003, 2004 i 2005 rok):
Podstawa obliczenia
podatku w zł Podatek wynosi
ponad do
37 024 19% podstawy obliczenia minus kwota 530,08 zł
37 024 74 048 6 504,48 zł + 30% nadwyżki ponad 37 024,00 zł
74 048 17 611,68 zł + 40% nadwyżki ponad 74 048 zł

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52 i 52a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. w katalogu zwolnień przedmiotowych.

Jeżeli koszty uzyskania przekroczą sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów. O wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty.

Za przychód z działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów i udzielonych bonifikat.

Przedsiębiorcy działający jako osoby fizyczne opodatkowane na zasadach ogólnych muszą ustalać miesięczne zaliczki na podatek i składać deklarację:
• PIT-5 - gdy opłacają podatek wg skali podatkowej
• PIT-5L - gdy opłacają 19 % podatek liniowy
Na opisywanych zasadach nie mogą rozliczać się firmy, które zobligowane są do prowadzenia pełnej księgowości, tj.:
• spółki prawa handlowego oraz osoby fizyczne,
• spółki cywilne osób fizycznych,
• spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 800 000 EURO.

4. Pełna księgowość- jest to podatek dochodowy od osób fizycznych i osób prawnych ustalany według ewidencji prowadzonych zgodnie z ustawą o rachunkowości. To dość skomplikowana forma opodatkowania umożliwia jednak bieżącą analizę stanu finansowego firmy oraz stosunku należności i zobowiązań.

Podczas zakładania ksiąg rachunkowych należy wyróżnić 5 podstawowych etapów prac:
1. Sporządzenie inwentarza aktywów i pasywów
2. Ustalenie polityki rachunkowości
3. Wycena aktywów i pasywów
4. Sporządzenie bilansu otwarcia
5. Przeniesienie sald z bilansu otwarcia do ksiąg rachunkowych

Zalety:
o pełna kontrola sytuacji finansowej w firmie
o możliwość ustalania własnych planów kont dostosowanych do specyfiki prowadzonej działalności

Wady:
o duży stopień komplikacji
o kosztowna rachunkowość
o konieczność spełnienia wielu dodatkowych wymagań stawianych przez ustawę o rachunkowości

Przepisy:
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 Nr 76, poz. 694 ze zm).
Zasady prowadzenia pełnej księgowości (ksiąg handlowych) regulują przepisy ustawy o rachunkowości.

Przepisy ustawy o rachunkowości stosuje się m.in. do mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
1. spółek handlowych (osobowych i kapitałowych, w tym również w organizacji) oraz spółek cywilnych, z zastrzeżeniem pkt 2, a także innych osób prawnych, z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego,
2. osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 800 000 euro.
Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie mogą stosować zasady rachunkowości określone ustawą również od początku następnego roku obrotowego, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy są niższe niż równowartość w walucie polskiej 800 000 euro.
W tym przypadku osoby te lub wspólnicy przed rozpoczęciem roku obrotowego są obowiązani do zawiadomienia o tym urzędu skarbowego, właściwego w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym.
Przedsiębiorcy objęci obowiązkiem prowadzenia pełnej księgowości oraz firmy, które dobrowolnie wybrały taką formę obowiązane są stosować określone ustawą zasady rachunkowości, rzetelnie i jasno przedstawiając sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy.
Zdarzenia, w tym operacje gospodarcze, ujmuje się w księgach rachunkowych i wykazuje w sprawozdaniu finansowym zgodnie z ich treścią ekonomiczną.
Przy prowadzeniu pełnej księgowości zasady opodatkowania podmiotów nieposiadających osobowości prawnej są takie same jak przy księgowości uproszczonej. Różnica jest w samym sposobie prowadzenia ksiąg, określonym szczegółowo ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. Nr 121, póz. 591 z późn. zm.).
Osoby prawne od dochodu ustalonego na zasadach ogólnych płacą podatek według stawki liniowej 19%.

Rachunkowość firmy obejmuje:
1. przyjęte zasady (politykę) rachunkowości,
2. prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym,
3. okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów,
4. wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego,
5. sporządzanie sprawozdań finansowych,
6. gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej ustawą,
7. poddanie badaniu i ogłoszenie sprawozdań finansowych w przypadkach przewidzianych ustawą.

Literatura:
• Łuczka T., Kapitał obcy w małym i średnim przedsiębiorstwie, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa-Poznań 2001
• Markowski W., ABC small biznesu 2006, Wyd. Marcus, Łódź
• www.parp.gov.pl
• www.msp.money.pl