NORWESKI MECHANIZM FINANSOWY- REFERAT- 14/05/07

Gość

Norweski Mechanizm Finansowy
i
Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego
to instrumenty finansowe przeznaczone dla nowych państw członkowskich Unii Europejskiej. Są to dodatkowe, obok Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności, źródła bezzwrotnej pomocy zagranicznej. Państwami - Darczyńcami są 3 kraje EFTA (Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu) - Norwegia, Islandia i Lichtenstein. Kraje te w zamian za możliwość korzystania ze swobód Jednolitego Rynku, zobowiązały się stworzyć
Norweski Mechanizm Finansowy
i
Mechanizm Finansowy EOG
w celu stworzenia warunków do udzielenia pomocy finansowej mniej zamożnym członkom UE posiadającym najniższy poziom PKB. Głównym celem utworzonych mechanizmów finansowych jest wyrównywanie poziomu rozwoju gospodarczego i społecznego w obrębie Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Rząd polski podpisał w październiku 2004 roku umowy z państwami-darczyńcami, które uregulowały warunki pozyskiwania środków finansowych przez polskich beneficjentów.

Łączna kwota przyznana Polsce, w ramach obu mechanizmów, wynosi 533,51 mln euro. Fundusze te zostaną wykorzystane na przedsięwzięcia realizowane w ramach określonych priorytetów w latach 2004-2009.

W roku bieżącym, w wyniku opóźnień we wdrażaniu Mechanizmu Norweskiego nastąpiła kumulacja środków z lat 2004/2005. Dzięki temu wnioskodawcy ubiegający się o dofinansowanie w ramach najbliższej tury aplikacyjnej mają większe szanse na pozyskanie dofinansowania niż wnioskując w latach następnych.

Potencjalni beneficjenci
Zgodnie z Zasadami i Procedurami wdrażania
Mechanizmów Finansowych
, o środki finansowe mogą ubiegać się wszystkie instytucje sektora publicznego i prywatnego (działające w interesie publicznym) oraz organizacje pozarządowe zarejestrowane na terytorium Polski. W szczególności wymienić należy: organy administracji rządowej i samorządowej wszystkich szczebli, instytucje naukowe i badawcze, instytucje środowiskowe i branżowe, organizacje społeczne oraz organizacje społecznego partnerstwa publiczno-prywatnego.
Poziom dofinansowania
Minimalna wartość dofinansowania pojedynczego projektu ze środków
Mechanizmu Norweskiego i Mechanizmu Finansowego EOG
wynosi 250 000 euro.

Poziom dofinansowania zależy od źródeł finansowania po stronie polskiego beneficjenta. Jeśli projekt finansowany jest z budżetu państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, wnioskodawca może uzyskać dofinansowanie maksymalnie do 85% całkowitych kosztów kwalifikowanych. W przypadku realizacji projektu we współpracy z podmiotami prywatnymi, poziom współfinansowania z Mechanizmów Finansowych może wynieść maksymalnie do 60% kosztów kwalifikowanych.

Obszary priorytetowe pomocy
Norweski Mechanizm Finansowy
i
Mechanizm Finansowy EOG
przekazują swoje środki finansowe na realizację projektów w ramach określonych obszarów priorytetowych.

Priorytet 1. Ochrona środowiska, w tym środowiska ludzkiego, poprzez między innymi redukcję zanieczyszczeń i promowanie odnawialnych źródeł energii, w tym:

- rozbudowa miejskich systemów ciepłowniczych w celu eliminowania źródeł niskiej
emisji,
- zastąpienie przestarzałych źródeł energii cieplnej nowoczesnymi(w tym likwidacja
przestarzałych kotłowni węglowych),
- termomodernizacja budynków użyteczności publicznej,
- budowa i modernizacja oczyszczalni ścieków,
- budowa sieci kanalizacyjnych.

Maksymalna wartość dofinansowania dla tego priorytetu wynosi 2.000.000 Euro

Priorytet 2. Promowanie zrównoważonego rozwoju poprzez lepsze wykorzystanie i zarządzanie zasobami, w tym:

- zmniejszanie energo-, materiało i wodochłonności produkcji i usług poprzez poprawę
efektywności wykorzystania zasobów produkujących,
- wykorzystanie odnawialnych źródeł energii,
- wspieranie procesu tworzenia „zielonych” miejsc pracy i „zielonych zamówień”
- działania na rzecz poprawy poziomu edukacji ekologicznej,
- działania zachęcające do ochrony, poprawy i przywracania różnorodności biologicznej,
- działania na rzecz wsparcia gospodarki leśnej,

Priorytet 3. Ochrona kulturowego dziedzictwa europejskiego, w tym transport publiczny i odnowa miast, w tym:

- rewitalizacja i adaptacja na cele kulturalne obiektów historycznych i zespołów
zabytkowych,
- rewitalizacja historycznych obszarów miejskich,
- rewitalizacja obiektów poprzemysłowych o wysokiej wartości historycznej na cele
kulturalne,
- renowacja, ochrona i zachowanie miejsc pamięci i martyrologii

Wartość dofinansowania dla tego priorytetu wynosi powyżej 1.000.000 Euro

Priorytet 4. Rozwój zasobów ludzkich poprzez m.in. promowanie wykształcenia i szkoleń, wzmacnianie w samorządzie i jego instytucjach potencjału z zakresu administracji lub służby publicznej, a także wspierających go procesów demokratycznych, w tym:

- promowanie szkoleń zawodowych dla pracowników administracji samorządowej,
- opracowanie i przeprowadzanie programów szkoleniowych w oparciu o
zidentyfikowane zadania administracji samorządowej,
- sporządzanie standardów kompetencyjnych w zakresie integracji z UE,
- wspieranie doradztwa i informacji dla jednostek samorządu terytorialnego oraz
sektora pozarządowego,
- opracowanie odpowiednich instrumentów edukacyjnych oraz promowanie partnerstw
lokalnych,
- modernizacja usług administracji centralnej i samorządowej przy wykorzystaniu
technologii informatycznych,
- wspieranie współpracy władz samorządowych z organizacjami pozarządowymi,

Priorytet 5. Opieka zdrowotna i opieka nad dzieckiem, w tym projekty w zakresie:

- promocji zdrowia i programów profilaktyki,
- poprawy opieki perinatalnej,
- podnoszenia stanu wiedzy o nowoczesnych metodach planowania rodziny,
- integracji środowisk zagrożonych patologią oraz zapobieganie przestępczości
nieletnich,
- integracji dzieci niepełnosprawnych z pełnosprawnymi,
- tworzenia ogólnodostępnych stref rekreacji dziecięcej,
- terapeutycznych systemów telemedycznych i medycznych internetowych systemów
edukacyjnych,
- podnoszenia dostępności i jakości usług medycznych,

Priorytet 6. Dotacje na badania naukowe projektów badawczych ze wszystkich dziedzin i dyscyplin naukowych realizowanych w ramach Mechanizmu Finansowego EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego.

Dotacje pochodzące z
Norweskiego Mechanizmu Finansowego
mogą być przekazywane na współfinansowanie projektów realizowanych w ramach wymienionych powyżej priorytetów. Ponadto, na zasadach pierwszeństwa, środki finansowe
Norweskiego Mechanizmu Finansowego
mogą wspierać realizację przedsięwzięć w zakresie następują -
cych obszarów:

- wdrażanie przepisów z Schengen, wsparcie Narodowych Planów Działania z Schengen
oraz wzmacnianie sądownictwa,
- ochrona środowiska, z uwzględnieniem administracyjnych zdolności wprowadzania w
życie odpowiednich przepisów UE istotnych dla realizacji projektów inwestycyjnych,
- polityka regionalna i działania transgraniczne,
- pomoc techniczna przy wdrażaniu acquis communautaire.

Typy projektów
Norweski Mechanizm Finansowy
i
Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego
umożliwiają pozyskanie dofinansowania na realizację zadań w postaci:

- pojedynczych projektów – inwestycji, które mogą istnieć samodzielnie. + Więcej

Wysokość wnioskowanego dofinansowania na realizację pojedynczego projektu
nie powinna być mniejsza niż 250 000 euro;

- grup projektów - programów składających się z równorzędnych i oddzielnych
projektów, służących osiągnięciu

- grantów blokowych – w sytuacji gdy identyfikacja ostatecznego beneficjenta jest
utrudniona

- funduszy kapitału początkowego – mających na celu wspieranie przygotowania
projektów

System zarządzania i wdrażania
Norweski Mechanizm Finansowy i Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego zostały objęte jednolitym systemem zarządzania i wdrażania w Polsce. W celu koordynacji działań związanych z funduszami na terenie Polski stworzono Krajowy Punkt Kontaktowy, którego obowiązki pełni Ministerstwo Gospodarki i Pracy. Krajowy Punkt Kontaktowy powierza zarządzanie poszczególnymi priorytetami Instytucjom Pośredniczącym. Za realizację swych zadań odpowiadają one przed Ministerstwem Gospodarki i Pracy. Funkcje Instytucji Pośredniczących dla poszczególnych priorytetów pełnią:

Instytucja Priorytet
Ministerstwo Środowiska Ochrona środowiska, w tym środowiska ludzkiego, poprzez między innymi redukcję zanieczyszczeń i promowanie odnawialnych źródeł energii
Promowanie zrównoważonego rozwoju poprzez lepsze wykorzystanie i zarządzanie zasobami
Ochrona środowiska, z uwzględnieniem administracyjnych zdolności wprowadzania w życie odpowiednich przepisów UE istotnych dla realizacji projektów inwestycyjnych
Ministerstwo Kultury Ochrona kulturowego dziedzictwa europejskiego, w tym transport publiczny i odnowa miast
Urząd Komitetu Integracji Europejskiej Rozwój zasobów ludzkich poprzez m.in. promowanie wykształcenia i szkoleń, wzmacnianie w samorządzie i jego instytucjach potencjału z zakresu administracji lub służby publicznej, a także wspierających go procesów demokratycznych
Ministerstwo Zdrowia Opieka zdrowotna i opieka nad dzieckiem
Ministerstwo Nauki i Informatyzacji Badania naukowe
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji Wdrażanie przepisów z Schengen, wsparcie Narodowych Planów Działania z Schengen oraz wzmacnianie sądownictwa
Ministerstwo Gospodarki i Pracy Polityka regionalna i działania transgraniczne
Pomoc techniczna przy wdrażaniu acquis communautaire

Szczegółowe obowiązki Instytucji Pośredniczącej to m.in.:

- ogłaszanie we współpracy z Krajowym Punktem Kontaktowym możliwości składania
wniosków aplikacyjnych i ich przyjmowanie od potencjalnych beneficjentów;
- wybór i ocena wniosków;
- monitorowanie wdrażania projektów i wykrywanie powstałych nieprawidłowości;
- informowanie opinii publicznej o wdrażanych projektach.

Instytucja Pośrednicząca może powierzyć pewne funkcje związane z zarządzaniem i wdrażaniem działań w ramach danego priorytetu Instytucji Wspomagającej. Instytucja Wspomagająca może być odpowiedzialna za zbieranie wniosków od potencjalnych beneficjentów. Dla każdego priorytetu osobno powoływane są Komitety Sterujące. Są one odpowiedzialne za opiniowanie i rekomendowanie listy projektów kwalifikujących się do dofinansowania. Ponadto Ministerstwo Gospodarki i Pracy powoła Komitet Monitorujący. Instytucja ta będzie odpowiedzialna za monitorowanie postępu realizacji projektów. Ostateczne decyzje o przyznaniu środków finansowych w ramach Mechanizmu Finansowego EOG są podejmowane przez Komitet Mechanizmu Finansowego w Brukseli. W przypadku Norweskiego Mechanizmu Finansowego te same funkcje pełni norweskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Za wdrażanie obu mechanizmów na poziomie unijnym odpowiedzialne jest Biuro Mechanizmów Finansowych w Brukseli.
^ na górę strony

Procedura aplikowania i wyboru projektów
Nabór, ocena i wybór projektów są bardziej skomplikowane niż w przypadku funduszy strukturalnych. Proces składa się z następujących faz:

- ogłoszenie naboru przez Instytucje Pośredniczące (w 2005 r. nabór organizuje
Ministerstwo Gospodarki),

- składanie wniosków,

- formalna ocena wniosków,

- merytoryczno - techniczna ocena wniosków ,

- wybór projektów przez Komitet Sterujący,

- przekazanie zarekomendowanych wniosków do Krajowego Punktu
Kontaktowego,

- przekazanie wniosków do Biura Mechanizmów Finansowych w Brukseli,

- ocena i wyboru projektów,

- podpisanie umów o dofinansowanie.

Dokumentacja aplikacyjna
Wnioskodawca jest zobowiązany do przedłożenia następujących dokumentów:

1. wniosek o dofinansowanie
2. załączniki do wniosku:
-
studium wykonalności
- przy projektach inwestycyjnych,
- matryca logiczna wskażników,
- plan finansowy,
- analiza ekonomiczna (może być częścią
studium wykonalności
),
- analiza finansowa (może być częścią
studium wykonalności),
- szczegółowa analiza żródeł finansowania,
- analiza ryzyka (może być częścią
studium wykonalności
),
- wykaz planowanego wkładu rzeczowego,
- poświadczenie o współfinansowaniu,
- komplet pozwoleń i decyzji,
- pozytywna opinia Wydział Ochrony Środowiska (jeśli wymaga tego inwestycja),
- audyt energetyczny (jeśli wymaga tego inwestycja),
- mapa oraz plan sytuacyjny,

Instytucje Pośredniczące mogą określić inne załączniki dla właściwych obszarów priorytetowych. Wnioskodawca składa wniosek w języku polskim. Jeśli wniosek zostanie pozytywnie zaopiniowany przez Komitet Sterujący, wnioskodawca jest zobowiązany w ciągu 10 dni roboczych dostarczyć angielską wersję wniosku i załączników, identycznych z wersją polską.